Wiele osób poszukających polisy prawdopodobnie nawet nie rozróżnia ubezpieczeniowych spółek akcyjnych od towarzystw ubezpieczeń wzajemnych (tzw. TUW-ów). Obecność TUW-ów na krajowym rynku ubezpieczeń wciąż nie jest bowiem bardzo widoczna.
Tym niemniej dociekliwi internauci czasem pytają, dlaczego przy nazwach niektórych ubezpieczycieli znajduje się skrót „TUW”. Prostą odpowiedź na takie pytanie powinna znać każda osoba, która korzysta z oferty krajowych zakładów ubezpieczeń.
Sprawdź ubezpieczenia w TUW
Bardziej skomplikowane zasady funkcjonowania TUW-ów muszą poznać Polacy chcący stać się ich członkami. Warto zaznaczyć, że osoby należące do towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych ponoszą czasem odpowiedzialność finansową za wyniki tej instytucji.
Spis treści:
- Ubezpieczeniowe spółki akcyjne są niekwestionowanymi liderami rynku
- Porównanie wartości aktywów ubezpieczeniowych spółek akcyjnych oraz towarzystw ubezpieczeń wzajemnych (2004 r. - 2014 r.)
- Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych to polisowy odpowiednik SKOK-u
- Przed przystąpieniem do TUW-u trzeba przeczytać jego statut
Ubezpieczeniowe spółki akcyjne są niekwestionowanymi liderami rynku
Na wstępie warto przypomnieć, że polski ustawodawca przewidział trzy formy działalności ubezpieczeniowej, która nie obejmuje reasekuracji. Krajowy podmiot oferujący polisy, po spełnieniu dodatkowych wymogów (związanych m.in. z poziomem kapitału własnego), może działać jako:
- spółka europejska,
- spółka akcyjna
- albo towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych (TUW).
Wspomniane towarzystwa (podobnie jak inni ubezpieczyciele) świadczą usługi tylko w ramach jednego działu ubezpieczeń. Oznacza to, że ten sam TUW nie może oferować jednocześnie polis na życie oraz ubezpieczeń chroniących majątek (np. samochodowego OC).
Zobacz, jak obniżyć koszt ubezpieczenia na życie
W Polsce towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych z działu pierwszego (ubezpieczenia „życiowe”) są mniej popularne. Obecnie polisy na życie znajdują się w ofercie dwóch TUW-ów. Dziewięć innych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych specjalizuje się w ochronie majątku i sprzedaży innych polis osobowych niż ubezpieczenia na życie (dział drugi).
Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na bardzo dużą dysproporcję skali działania TUW-ów oraz pozostałych ubezpieczycieli. Na koniec 2014 roku poziom aktywów ubezpieczeniowych spółek akcyjnych wynosił 175,51 mld zł (zobacz poniższa tabela). Analogiczny wynik dla towarzystw ubezpieczeń wzajemnych był 59 razy niższy. Uwagę zwraca jednak fakt, że od 2004 r. do 2014 r. różnica pomiędzy poziomem aktywów spółek akcyjnych i TUW-ów zmniejszyła się ponad trzykrotnie - mówi Paweł Kuczyński, prezes porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.
Porównanie wartości aktywów ubezpieczeniowych spółek akcyjnych oraz towarzystw ubezpieczeń wzajemnych (2004 r. - 2014 r.)
| Rok ↓ |
Wartość aktywów ubezpieczeniowych spółek akcyjnych (stan na koniec każdego roku) | Wartość aktywów towarzystw ubezpieczeń wzajemnych (stan na koniec każdego roku) | Różnica w wielkości aktywów (aktywa spółek akcyjnych /aktywa TUW-ów) |
|---|---|---|---|
| 2004 r. | 77,50 mld zł | 0,39 mld zł | 199 |
| 2005 r. | 89,11 mld zł | 0,47 mld zł | 190 |
| 2006 r. | 107,95 mld zł | 0,64 mld zł | 169 |
| 2007 r. | 126,14 mld zł | 0,76 mld zł | 166 |
| 2008 r. | 137,01 mld zł | 0,90 mld zł | 152 |
| 2009 r. | 137,83 mld zł | 1,15 mld zł | 120 |
| 2010 r. | 143,62 mld zł | 1,55 mld zł | 93 |
| 2011 r. | 144,25 mld zł | 1,87 mld zł | 77 |
| 2012 r. | 160,37 mld zł | 2,32 mld zł | 69 |
| 2013 r. | 164,54 mld zł | 2,69 mld zł | 61 |
| 2014 r. | 175,51 mld zł | 2,97 mld zł | 59 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych to polisowy odpowiednik SKOK-u
Niewielka skala działania TUW-ów wynika m.in. ze specyfiki tych instytucji. Warto wiedzieć, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych z historycznego punktu widzenia są starszym wariantem działalności niż ubezpieczeniowe spółki akcyjne. Wzajemnej ochrony przed nieszczęściem szukali członkowie średniowiecznych cechów rzemieślniczych i gildii kupieckich. Organizacje podobne do TUW-ów działały na terenie Polski już 200 lat temu.
Wzajemność ochrony jest najbardziej charakterystyczną cechą współczesnych TUW-ów. Członkowie tych instytucji są zarówno ubezpieczonymi (na zasadach wzajemności), jak i udziałowcami.
W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że spółdzielcze kasy oszczędnościowo - kredytowe (SKOK-i) są odpowiednikiem TUW-ów z innej części sektora finansowego. Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych różnią się od komercyjnych ubezpieczycieli (spółek SA) brakiem orientacji na zysk i dywidendę dla zewnętrznych interesariuszy (posiadaczy akcji). Wypracowana nadwyżka finansowa TUW-u najczęściej służy do obniżenia składek w kolejnym okresie ubezpieczeniowym.
Zgodnie z pierwotną ideą TUW-y (podobnie jak SKOK-i) powinny być instytucjami o niewielkim zasięgu, które zrzeszają członków z tego samego obszaru albo tej samej grupy zawodowej. Ustawodawca pozwolił jednak towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych na oferowanie polis osobom niebędącym ich członkami. Składka wszystkich polis dla „nie-członków” powinna być jednak mniejsza niż 10% łącznej sumy zebranych składek.
Warto również wiedzieć, że przepisy zezwalają na przekształcanie większych TUW-ów w spółki akcyjne. Taki proces nosi miano komercjalizacji. Dla towarzystw, które chcą zachować pierwotny charakter i niewielką skalę działania, przewidziano natomiast pewne ułatwienia formalne. Na preferencje mogą liczyć tzw. małe TUW-y, czyli instytucje, które świadczą usługi tylko dla członków posiadających więzi zawodowe i przez trzy ostatnie lata zebrały mniej niż 5 mln euro/rok składki przypisanej brutto - wyjaśnia Paweł Kuczyński, prezes porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.
Przed przystąpieniem do TUW-u trzeba przeczytać jego statut
Podstawą działania każdego TUW-u jest statut, który podlega zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Warto wiedzieć, że polityka finansowa TUW-ów również jest na bieżąco kontrolowana przez KNF.
Sprawdź inne rekomendacje KNF dotyczące szkód osobowych
Do uczestnictwa w TUW-ie może zachęcać demokratyczna procedura głosowania w kwestiach dotyczących np. wyboru zarządu i rady nadzorczej oraz podziału zysku. O takich sprawach decydują członkowie towarzystwa, będący jednocześnie ubezpieczonymi.
Osoby zamierzające kupić polisę od TUW-u jako „klient zewnętrzny” nie muszą zagłębiać się w zasady działania takiej instytucji. Lektura statutu jest konieczna dla tych ubezpieczonych, którzy chcą stać się członkami towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Takie osoby powinny zwrócić szczególną uwagę na:
- odpowiedzialność finansową członków za straty TUW-u
- i koszty związane z wpłaceniem wpisowego oraz wykupieniem udziałów.
Trzeba zdawać sobie sprawę, że przynależność do systemu ubezpieczeń wzajemnych oznacza również pewne obowiązki i może skutkować koniecznością pokrycia rocznej straty towarzystwa (np. poprzez dopłatę do składki) - podsumowuje Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeń Ubea.pl.
