Spór z towarzystwem ubezpieczeń przed sądem cywilnym powinien być traktowany jako ostateczność. W polskich warunkach można bowiem oczekiwać, że postępowanie dotyczące ubezpieczenia nie zakończy się szybko.
Dodatkowym problemem jest tzw. ryzyko procesowe. Trzeba zdawać sobie sprawę, że w razie niekorzystnego rozstrzygnięcia konsument zostaje zobowiązany do pokrycia kosztów dotyczących procesu (m.in. kosztu ekspertyz biegłego), a zwolnienie z takich wydatków następuje tylko w ramach wyjątku.
Kwestie dotyczące przewlekłości postępowania i ryzyka procesowego sprawiają, że osoba niezadowolona z usług ubezpieczyciela, powinna zainteresować się działalnością sądu polubownego. Wspomniany sąd działa w mniej sformalizowany sposób, a jego rozstrzygnięcia (ugody i orzeczenia) nabierają powszechnie obowiązującej mocy prawnej po zatwierdzeniu przez sąd powszechny.
Sąd polubowny przy KNF oferuje dwa warianty rozstrzygania sporów
Obecnie dużą popularnością wśród klientów zakładów ubezpieczeń i ofiar wypadków cieszy się Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego. Ta instytucja, działająca już od marca 2008 roku, rozstrzyga spory dotyczące usług oferowanych przez podmioty objęte nadzorem KNF-u. Do tej kategorii nadzorowanych podmiotów zaliczają się również zakłady ubezpieczeń. Przed sąd polubowny przy KNF mogą trafić sprawy dotyczące praw niemajątkowych oraz praw majątkowych (minimalna wartość sporu: 500 zł).
Zobacz, jak wygląda wypłata odszkodowania w razie karambolu
Trzeba wspomnieć, że sąd polubowny działający przy KNF-ie proponuje dwa warianty rozstrzygania sporów:
- Pierwszym rozwiązaniem są mediacje
W trybie mediacyjnym niezależny specjalista (mediator) pomaga stronom w wypracowaniu kompromisu. Mediacje są prowadzone w ramach spotkań trwających od 1 godziny do 2 godzin. Warto wspomnieć, że w uzasadnionych przypadkach możliwe jest zdalne prowadzenie spotkania mediacyjnego.
Dodatkowym atutem mediacji jest niska opłata (50 zł), którą sąd polubowny przy KNF pobiera za taką usługę - mówi Paweł Kuczyński, prezes porównywarki ubezpieczeń Ubea.pl.
Strony nie są zobowiązane do wypracowania porozumienia w ramach mediacji. Po nieudanym postępowaniu mediacyjnym istnieje możliwość kontynuacji sporu przed sądem powszechnym (cywilnym) albo przed sądem polubownym przy KNF (w ramach arbitrażu).
- Drugim rozwiązaniem jest arbitraż
Arbitraż polega na tym, że niezależny specjalista (arbiter) rozstrzyga spór między zwaśnionymi stronami. Jeżeli wartość sporu dotyczącego spraw majątkowych nie przekracza 10 000 zł albo obydwie strony wyraziły zgodę, to postępowanie arbitrażowe odbędzie się w trybie uproszczonym.
Taki tryb przewiduje wydanie rozstrzygnięcia przez arbitra na podstawie zgromadzonych dokumentów i dowodów (bez rozprawy). Zaletą trybu uproszczonego jest szybszy termin rozpatrzenia sprawy i niższy koszt złożenia wniosku o arbitraż przez klienta zakładu ubezpieczeń lub ofiarę wypadku (150 zł).
Trzeba pamiętać, że arbitraż może się rozpocząć tylko wtedy, gdy druga strona sporu wyrazi zgodę na takie rozwiązanie. Podobna zasada dotyczy również mediacji. Przed rozpoczęciem postępowania arbitrażowego strony mogą również ustalić, czy będzie im przysługiwała możliwość apelacji, czyli ponownego rozpatrzenia sprawy przez sąd polubowny przy KNF - zwraca uwagę Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeń Ubea.pl.
Osoby zainteresowane rozprawą powinny wnioskować o przeprowadzenie arbitrażu w tradycyjnym trybie. Takie postępowanie jest prowadzone przez trzech arbitrów (dwóch z nich wybierają strony). Ze względu na zaangażowanie trzech arbitrów tradycyjny tryb arbitrażu wiąże się z większymi kosztami. Osoba wnioskująca o rozpoczęcie takiego postępowania, musi wnieść opłatę wynoszącą np. 250 zł przy wartości sporu do 50 000 zł. Ostateczny podział kosztów jest określany przez arbitra w końcowym orzeczeniu.
Warto wiedzieć, że podział kosztów (niezależnie od trybu arbitrażu) może dotyczyć również wydatków związanych z ekspertyzami biegłych.
Sprawdź, czy brak opon zimowych wpłynie na wypłatę odszkodowania
Polubowne zakończenie konfliktu umożliwia też Rzecznik Finansowy
W kontekście polubownego rozstrzygania sporów warto wspomnieć, że takie rozwiązanie oferuje też Rzecznik Finansowy (dawny Rzecznik Ubezpieczonych). Sąd Polubowny przy Rzeczniku Finansowym może się zająć nie tylko konfliktem z ubezpieczycielem. Wspomniana instytucja proponuje też polubowne zakończenie sporów z Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym, Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz agentami i brokerami.
Podobnie jak w przypadku sądu polubownego przy KNF-ie rozpoczęcie postępowania jest możliwe po uzyskaniu zgody drugiej strony konfliktu dotyczącego ubezpieczenia. Dodatkowym wymogiem jest wartość sporu o prawa majątkowe przekraczająca 1000 zł.
Sąd Polubowny przy Rzeczniku Finansowym oferuje rozstrzygnięcie sporów w ramach arbitrażu lub mediacji. Koszty są jednak inne niż w przypadku arbitrażu realizowanego przez KNF. Osoba korzystająca z pomocy Rzecznika Finansowego najpierw musi wpłacić 15 zł w ramach tzw. opłaty rejestracyjnej. Właściwa opłata za arbitraż zależy od wartości sporu. W przypadku przedmiotu sporu wycenionego na kwotę od 20 000 zł do 50 000 zł wspomniana opłata wynosi 800 zł od pierwszych 20 000 zł oraz 3,5% od nadwyżki ponad 20 000 zł. Opłata za postępowanie mediacyjne wynosi 75% stawki dotyczącej arbitrażu.
Ogólne zasady działania sądu polubownego przy Rzeczniku Finansowym i Komisji Nadzoru Finansowego są dość zbliżone. Przed wyborem jednej z wymienionych instytucji warto sprawdzić ich taryfy opłat oraz regulaminy. Na uwagę zasługują również kwestie dotyczące samej organizacji postępowania. Przykładem jest wybór trybu arbitrażu (rozprawa albo postępowanie niejawne).
W przypadku Sądu Polubownego przy Rzeczniku Finansowym to arbiter określa, jaki będzie sposób prowadzenia arbitrażu. Warto również wiedzieć, że wspomniany sąd nie przewiduje możliwości skorzystania z apelacji – podkreśla Paweł Kuczyński, prezes porównywarki ubezpieczeń Ubea.pl.
Zobacz, kiedy ubezpieczyciel ma prawo do regresu ubezpieczenia OC
