Już ponad dwa lata minęły od momentu ogłoszenia przez Komisję Nadzoru Finansowego wytycznych na temat likwidacji szkód z ubezpieczenia OC. Rzecznik Finansowy postanowił sprawdzić, w jakim stopniu zostały one wprowadzone w życie przez ubezpieczycieli.
W opublikowanym raporcie przedstawił także swój własny pomysł na powstrzymanie zaniżania odszkodowań z obowiązkowej polisy: niezależnego rzeczoznawcę.
Na co skarżą się poszkodowani w kolizjach drogowych?
Mimo bogatego orzecznictwa, wytycznych KNF oraz stałego wzrostu świadczeń z polisy OC, zaniżone odszkodowania są nadal problemem, z którym muszą zmierzyć się osoby poszkodowane w wypadkach. Tak przynajmniej wynika z raportu Rzecznika Finansowego poświęconego likwidacji szkód z OC p.t.: „Wytyczne nadzorcze w sprawie likwidacji szkód komunikacyjnych a praktyki zakładów ubezpieczeń”.
Codziennie do Rzecznika Finansowego trafia ok. 16 skarg związanych z ubezpieczeniem OC. Kiedy przyjrzymy się dokładnie, na co skarżą się poszkodowani, okaże się, że na wiele z tych kwestii zwracało już dużą uwagę KNF w opublikowanych w 2015 r. wytycznych.
Sprawdź także:
Na których ubezpieczycieli złożono najwięcej skarg u Rzecznika Finansowego
Jakie są więc główne grzechy ubezpieczycieli?
Najczęstsze problemy w likwidacji szkód z OC - udział procentowy w odniesieniu do liczby wszystkich skarg z zakresu OC skierowanych do Rzecznika
| Rodzaj skargi | 2015 r. | 2016 r. | I półrocze 2017 r. | |
|---|---|---|---|---|
| Stosowanie części alternatywnych | 12,1% | 9,3% | 9% | |
| Najem pojazdu zastępczego | 10% | 10,2% | 8,6% | |
| Roboczogodziny | 10,5% | 7,5% | 7,7% | |
| Szkoda całkowita | 7,4% | 8,7% | 5,9% | |
| Potrącenia amortyzacyjne | 8,7% | 5,2% | 4% | |
| Utrata wartości handlowej | 1,5% | 2,7% | 2,5% |
Opracowanie: Ubea.pl na podstawie raportu Rzecznika Finansowego „Wytyczne nadzorcze w sprawie likwidacji szkód komunikacyjnych a praktyki zakładów ubezpieczeń”
1. Stosowanie części alternatywnych
Mimo wytycznych KNF ubezpieczyciele nadal często automatycznie narzucają zastosowanie części alternatywnych przy naprawie pojazdu. Często też w nieuzasadniony sposób zmieniają stawki w kosztorysach naprawy przedkładanych przez poszkodowanych na niższe ceny części.
2. Skrócony czas najmu pojazdu zastępczego
Od czasu publikacji wytycznych KNF na temat likwidacji szkód z OC ubezpieczyciele przestali kwestionować prawo osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczych do wynajmu samochodu zastępczego. Znaleźli jednak inny sposób na zmniejszenie odszkodowania: przyznają auto zastępcze jedynie na technologiczny czas naprawy (często o wiele krótszy od rzeczywistego).
3. Zaniżone stawki za roboczogodzinę
Ubezpieczyciele, wyliczając odszkodowanie z polisy OC, często też zaniżają stawki za roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych czy mechanicznych. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy chcą zakwalifikować szkodę jako całkowitą: wtedy towarzystwa ubezpieczeniowe biorą nagle pod uwagę stawki obowiązujące w Autoryzowanych Stacjach Obsługi.
4. Szkoda całkowita
W temacie szkody całkowitej widać jednak pewną poprawę. Ubezpieczyciele przestali kwestionować orzecznictwo Sądu Najwyższego w zakresie progu opłacalności naprawy pojazdu (w przypadku ubezpieczenia OC to 100% wartości pojazdu przed szkodą, a nie 70%, które jest standardem w polisie AC).
Ubezpieczyciele udzielają także większej pomocy poszkodowanym w zbyciu pojazdów, których naprawę uznano za nieopłacalną.
Nadal jednak wiele osób skarży się na to, że towarzystwa ubezpieczeniowe zaniżają wartość pojazdu przed szkodą i zawyżają jego wartość po zdarzeniu.
5. Potrącenia amortyzacyjne
KNF w 2015 r. stwierdził, że w przypadku wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC zazwyczaj nie powinno się stosować amortyzacji części. Ubezpieczyciele faktycznie zaprzestali pomniejszania cen części o 40 lub nawet 60%, ale nie zrezygnowali zupełnie z potrącania kosztów. Robią to na mniejszą skalę (zwykle stosują potrącenie w wysokości od 5 do 21%) i argumentują takie postępowanie nie amortyzacją, lecz powszechnie występującymi na rynku rabatami na części oraz urealnianiem lub uśrednianiem cen.
6. Utrata wartości handlowej
Poszkodowany ma prawo otrzymać dopłatę do odszkodowania z OC z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu. Jesteście zaskoczeni? Według wytycznych KNF ubezpieczyciele powinni informować poszkodowanych o tej możliwości. Większość jednak tego nie robi i w efekcie mało kto dopomina się o taką dopłatę. A jeżeli ktoś ma dość nowe auto, takie świadczenie może być znaczącym zastrzykiem gotówki.
Czy niezależny rzeczoznawca pomoże w likwidacji szkód?
W raporcie Rzecznik Finansowy przedstawił także swój pomysł na dalszą poprawę jakości likwidacji szkód z OC: niezależnych rzeczoznawców. Oczywiście obecnie poszkodowany także może zwrócić się do takiego rzeczoznawcę o pomoc, jednak praktycznie zawsze musi płacić za jego ekspertyzę z własnej kieszeni. Rzecznik chce to zmienić.
Według projektu Rzecznika, jeżeli poszkodowany nie byłby zadowolony z odszkodowania zaproponowanego przez ubezpieczyciela, a reklamacja nie odniosłaby pożądanego skutku, mógłby zwrócić się o ekspertyzę do niezależnego rzeczoznawcy. Co się stałoby, gdyby jego wycena wykazała, że poszkodowanemu przysługuje większe odszkodowanie? Ubezpieczyciel mógłby podważyć tę ekspertyzę jedynie powołując drugiego niezależnego rzeczoznawcę, który znalazłby istotny błąd w tej wycenie. Jeżeli taki błąd nie zostałby znaleziony, zakład ubezpieczeń musiałby zapłacić kwotę wyliczoną przez pierwszego niezależnego rzeczoznawcę oraz zwrócić wydatki za tę opinię. W przeciwnym wypadku za rzeczoznawcę płaciłby klient. Według Rzecznika Finansowego miałoby to powstrzymać poszkodowanych od korzystania z pomocy rzeczoznawcy w nieuzasadnionych przypadkach.
Propozycja Rzecznika wzbudziła jednak duże kontrowersje w branży ubezpieczeniowej. Marcin Tarczyński z Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) wskazuje, że takie rozwiązanie wydłużyłoby cały proces likwidacji szkody, a jedynym beneficjentem tego pomysłu byliby w praktyce rzeczoznawcy samochodowi.
Z kolei według Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego wprowadzenie niezależnego rzeczoznawcy nie zwiększy wcale przewidywalności i efektywności procesu likwidacji szkód, a może doprowadzić do kolejnego wzrostu składek ubezpieczenia OC.
Na razie więc szanse na dużą zmianę w procesie likwidacji szkód są dość nikłe, jednak Rzecznik Finansowy z pewnością nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. Można się spodziewać, że w najbliższym czasie będzie się starał przekonać inne instytucje do swojego pomysłu wprowadzenia niezależnego rzeczoznawcy. Pytanie tylko, czy okaże się skuteczny.
Sprawdź, co samemu można zrobić, by zwiększyć wypłacane odszkodowanie z OC:
Przeczytaj więcej:
Raport Rzecznika Finansowego o szkolnych ubezpieczeniach grupowych
