To oznacza roczny wzrost o 55%. Do UFG coraz częściej zgłaszają się osoby poszkodowane kilkanaście lat wcześniej. Prócz tego można dostrzec systematyczny wzrost liczby i wartości szkód, które spowodowali nieodpowiedzialni kierowcy.
Ofiary wypadków korzystają z przychylności Sądu Najwyższego
Wzrost wartości szkód pokrywanych przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wynika m.in. z orzecznictwa sądów. Sąd Najwyższy (SN) w dość kontrowersyjnej uchwale z 29 października 2013 r. (sygn. III CZP 50/13) postanowił, że sąd cywilny może stwierdzić popełnienie przestępstwa przez nieznanego sprawcę. Po stwierdzeniu przestępstwa, termin przedawnienia roszczeń wobec UFG wydłuża się do 20 lat (naliczanych od daty wypadku). Taka zasada wynika z artykułu 4421 paragraf 2 kodeksu cywilnego.
Uchwała Sądu Najwyższego, która jest korzystna dla poszkodowanych, szybko wpłynęła na działalność Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. W tym kontekście znaczenie miały takie czynniki, jak wzrost świadomości prawnej ofiar wypadków i coraz większa popularność kancelarii odszkodowawczych. Dane UFG wskazują, że ta instytucja od stycznia 2014 r. wypłaciła ofiarom wypadków prawie 60 mln zł za szkody osobowe. Aż 32 mln złotych dotyczyły wypadków spowodowanych przed 2007 r. W przypadku takich zdarzeń Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny musi się zmagać z dodatkowymi trudnościami. Dotyczą one między innymi gromadzenia dowodów oraz wyceny historycznych szkód. Sporym problemem jest też częsty brak świadków zdarzenia. Wypadki drogowe, których sprawcy nie ustalono, w 90% wiązały się z potrąceniem pieszego lub rowerzysty (dane UFG). W ponad połowie przypadków, ofiara zdarzenia była nietrzeźwa.
W 2014 roku UFG zapłacił za 1600 nieznanych sprawców wypadku
Dane z rocznych raportów UFG wskazują, że już od początku bieżącej dekady widoczny jest wyraźny wzrost liczby zlikwidowanych szkód, które spowodował nieznany lub nieubezpieczony kierowca (patrz poniższa tabela) pomimo coraz wyższych kar za brak OC. Od stycznia do grudnia 2014 r. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny zapłacił za prawie 1600 wypadków wywołanych przez niezidentyfikowanego kierowcę. W przypadku takich zdarzeń problemem jest brak osoby, która mogłaby ponieść koszty regresu. Zidentyfikowani kierowcy bez obowiązkowego ubezpieczenia, wcześniej czy później zwracają przynajmniej część kosztów spowodowanego wypadku. W 2014 r. do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego wpłynęło aż 37,5 mln zł z tytułu regresów (zobacz poniższe zestawienie).
Porównanie kosztów i przychodów UFG związanych z ubezpieczeniami komunikacyjnymi (2008 r. - 2014 r.)
2008 r.
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 3400
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 2400
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 1000
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 43,8 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 14,2 mln zł
2009
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 3500
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 2300
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 1200
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 52,1 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 15,1 mln zł
2010
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 3200
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 2300
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 900
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 49,7 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 15,4 mln zł
2011
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 4200
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 3200
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 1000
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 52,4 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 15,5 mln zł
2012
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 4800
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 3500
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 1300
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 60,2 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 28,6 mln zł
2013
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 5219
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 3768
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 1451
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 62,2 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 33,4 mln zł
2014
Łączna liczba szkód komunikacyjnych zlikwidowanych przez UFG: 6939
Szkody spowodowane przez kierowcę bez ubezpieczenia: 5373
Szkody spowodowane przez nieznanego kierowcę: 1566
Wartość wypłaconych odszkodowań z ubezpieczeń obowiązkowych: 68,5 mln zł
Przychody / dochody z tytułu regresów: 37,5 mln zł
Źródło: raporty roczne Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego
Większa liczba szkód pokrytych przez UFG wpłynie na koszt polis
Według danych z lat 2008 - 2014, wypadki spowodowane przez nieznanego kierowcę stanowiły od 23% do 34% wszystkich zdarzeń komunikacyjnych, których koszty musiał pokryć UFG (patrz kolejna tabela). Problem polega na tym, że kierowcy zbiegli z miejsca wypadku zwykle wyrządzają o wiele większe szkody, niż zidentyfikowane osoby bez polisy OC. Według analiz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, koszty wypadków spowodowanych przez nieznanego kierowcę średnio są wyższe o połowę.
Zmiany kosztów UFG związanych z ubezpieczeniami komunikacyjnymi (2008 r. - 2014 r.)
2008
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 71%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 29%
2009
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 3%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 19%
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 66%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 34%
2010
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): -9%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): -5%
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 72%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 28%
2011
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 31%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 5%
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 76%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 24%
2012
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 14%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 15%
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 73%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 27%
2013
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 9%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 3%
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 72%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 28%
2014
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 33%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 10%
Udział szkód spowodowanych przez nieubezpieczonych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 77%
Udział szkód spowodowanych przez nieznanych kierowców w łącznej liczbie szkód pokrytych przez UFG: 23%
Zmiana sumaryczna 2008 - 2014 r.
Roczna zmiana liczby szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 104%
Roczna zmiana wartości szkód z ubezpieczeń obowiązkowych, które zlikwidował UFG (w relacji do ub. roku): 56%
Źródło: raporty roczne Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego
Jeśli liczba i wartość odszkodowań za wypadki spowodowane przez nieodpowiedzialnych kierowców nadal będzie rosnąć, to Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny zostanie zmuszony po zwiększenia rocznych wpłat od ubezpieczycieli (np. z 1,3% do 2,0% przypisanej składki polis OC). W tym kontekście warto pamiętać o wcześniejszym wzroście kosztów związanych z likwidacją szkód przez UFG. Od 2008 r. do 2014 r. łączna liczba szkód pokrytych przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wzrosła o 104% (patrz powyższa tabela). Jeżeli chodzi o wartość odszkodowań dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych (głównie OC kierowców), to analogiczna zmiana wyniosła 56%.
Trzeba zdawać sobie sprawę, że ewentualny wzrost składek wpłacanych przez ubezpieczycieli do UFG, przełoży się na koszt obowiązkowych polis dla kierowców. Zakłady ubezpieczeniowe już teraz ponoszą straty na takich produktach. Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń, w pierwszym kwartale 2015 r. polisy OC dla kierowców wygenerowały stratę techniczną na poziomie (-59 mln zł). Tak zły wynik oczywiście zachęca ubezpieczycieli do „przerzucenia” wyższej składki UFG na kierowców.