Według danych PIU, w minionym roku znów wzrosła wartość stwierdzonych wyłudzeń. Trzeba zdawać sobie sprawę, że ubezpieczyciele nie mogą zapobiec wielu innym oszustwom.
Wykrywane wyłudzenia to tylko czubek góry lodowej
Eksperci PIU, w swoim rocznym raporcie podkreślają, że wartość niewykrytych wyłudzeń pozostaje zagadką. Polska Izba Ubezpieczeń przypuszcza jednak, że wspomniana wartość jest bardzo duża. Najprawdopodobniej wykazuje ona tendencję wzrostową. Do takiego wniosku skłaniają wyniki dotyczące wykrytych nieprawidłowości (patrz poniższa tabela). W minionym roku wartość wyłudzeń i prób wyłudzenia, które dotyczyły polis z działu drugiego (ubezpieczenia majątkowe i pozostałe ubezpieczenia osobowe), wzrosła o ponad jedną czwartą. Analogiczne wzrosty z 2012 r. i 2013 r. były nieco mniejsze.
Niewiele zmieniła się wartość nieprawidłowości dotyczących polis na życie (zmiana roczna: +1,64%). Trzeba jednak odnotować, że w tak zwanym dziale pierwszym (ubezpieczenia życiowe), bardzo duży wzrost wartości wyłudzeń odnotowano od stycznia do grudnia 2013 r. Eksperci Polskiej Izby Ubezpieczeń zwracają uwagę, że polisy na życie zaczęły wzbudzać coraz większe zainteresowanie nieuczciwych klientów oraz pośredników ubezpieczeniowych. Mimo tego, dysproporcja pomiędzy wartością nieprawidłowości wykrytych w dziale pierwszym (10,311 mln zł) i drugim (151,721 mln zł) wciąż pozostaje bardzo duża (patrz poniższa tabela). Na ten wynik wpływa też mniejsze doświadczenie ubezpieczycieli w wykrywaniu oszustw dotyczących polis życiowych. Dane Polskiej Izby Ubezpieczeń wskazują, że w przypadku produktów z działu drugiego, aż dziewięć na dziesięć wykrytych prób oszustwa udaremniono jeszcze przed wypłatą odszkodowania.
Przestępczość ubezpieczeniowa w latach 2011 - 2014
Zmiany wartości wykrytych wyłudzeń oraz innych nieprawidłowości:
| Rok | Wartość wykrytych nieprawidłowości w dziale pierwszym | Zmiana analizowanej wartości w relacji do poprzedniego roku | Wartość wykrytych nieprawidłowości w dziale drugim | Zmiana analizowanej wartości w relacji do poprzedniego roku |
|---|---|---|---|---|
| 2011 r. | 6 433 812 zł | - | 88 076 103 zł | - |
| 2012 r. | 6 410 441 zł | -0,36% | 103 316 149 zł | 17,30% |
| 2013 r. | 10 144 562 zł | 58,25% | 119 739 165 zł | 15,90% |
| 2014 r. | 10 311 401 zł | 1,64% | 151 721 091 zł | 26,71% |
*Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Polskiej Izby Ubezpieczeń (Analiza danych dotyczących przestępstw ujawnionych w 2014 r. w związku z działalnością zakładów ubezpieczeń – członków Polskiej Izby Ubezpieczeń)
Przestępczość ubezpieczeniowa dział I (ubezpieczenia na życie)
W swoim rocznym raporcie, Polska Izba Ubezpieczeń przedstawia również informacje o wypadkach ubezpieczeniowych i polisach, które były najczęściej związane z wyłudzeniami lub próbami wyłudzenia odszkodowań. Poniższa tabele prezentują szczegółowe dane na temat nieprawidłowości w dziale pierwszym i drugim. W przypadku polis na życie, ubezpieczyciele muszą zwracać szczególną uwagę na osoby zgłaszające zgon ubezpieczonego. Dość często okazuje się, że taki wypadek ubezpieczeniowy miał bezpośredni związek z informacjami zatajonymi przez klienta (np. poważną chorobą) albo okolicznościami, za które ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności (przykład: wypadek w stanie nietrzeźwości). Ostrożność dotycząca ubezpieczeń na życie jest szczególnie ważna, gdyż wspomniane polisy cechują się wysoką wartością pojedynczego odszkodowania. Wyłudzenia związane ze zgonem ubezpieczonego w 2014 r. odpowiadały za 41% liczby i 63% kwoty wszystkich nieprawidłowości dla działu pierwszego (patrz poniżej). Dość często wykrywano także oszustwa związane z leczeniem szpitalnym lub operacjami (26% przypadków). Ich wartość była jednak stosunkowo mała (5% ogółu nieprawidłowości w ujęciu kwotowym).
| Rodzaj wypadku ubezpieczeniowego, którego dotyczyło wyłudzenie albo próba wyłudzenia | Liczba nieprawidłowości | Udział procentowy według liczby | Wartość nieprawidłowości | Udział procentowy według wartości |
|---|---|---|---|---|
| Zgon ubezpieczonego | 216 | 41% | 6 463 515 zł | 63% |
| Poważne zachorowanie | 46 | 9% | 923 298 zł | 9% |
| Trwałe inwalidztwo lub uszczerbek na wskutek nieszczęśliwego wypadku | 46 | 9% | 1 239 660 zł | 12% |
| Leczenie szpitalne lub operacje | 138 | 26% | 486 902 zł | 5% |
| Pozostałe wypadki ubezpieczeniowe | 86 | 16% | 1 198 026 zł | 12% |
| Suma dla działu pierwszego | 532 | 100% | 10 311 401 zł | 100% |
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Polskiej Izby Ubezpieczeń (Analiza danych dotyczących przestępstw ujawnionych w 2014 r. w związku z działalnością zakładów ubezpieczeń – członków Polskiej Izby Ubezpieczeń)
Przestępczość ubezpieczeniowa dział II (ubezpieczenia majątkowe i pozostałe ubezpieczenia osobowe)
W dziale drugim, polisy komunikacyjne (OC i AC) są najbardziej ryzykowne dla ubezpieczycieli. Wyłudzenia dotyczące obowiązkowych ubezpieczeń dla kierowców w 2014 r. stanowiły aż 65% liczby i 37% łącznej kwoty wszystkich nieprawidłowości z działu drugiego. Oszustwa związane z polisami AC były mniej liczne (21% ogółu przypadków w dziale II), ale ze względu na dużą jednostkowa wartość miały większy udział kwotowy, niż wyłudzenia z OC dla kierowców (patrz poniższe zestawienie).
| Rodzaj ubezpieczenia, którego dotyczyło wyłudzenie albo próba wyłudzenia | Liczba nieprawidłowości | Udział procentowy według liczby | Wartość nieprawidłowości | Udział procentowy według wartości |
|---|---|---|---|---|
| OC dla kierowców | 5992 | 65% | 56 619 814 zł | 37% |
| Autocasco | 1896 | 21% | 72 923 243 zł | 48% |
| OC rolników | 81 | 1% | 1 609 830 zł | 1% |
| NNW | 240 | 3% | 1 975 678 zł | 1% |
| Pozostałe ubezpieczenia | 949 | 10% | 18 592 526 zł | 12% |
| Suma dla działu drugiego | 9158 | 100% | 151 721 091 zł | 100% |
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Polskiej Izby Ubezpieczeń (Analiza danych dotyczących przestępstw ujawnionych w 2014 r. w związku z działalnością zakładów ubezpieczeń – członków Polskiej Izby Ubezpieczeń)
Można przypuszczać, że niewykryte wyłudzenia dotyczące polis komunikacyjnych mają realny wpływ na wyniki finansowe ubezpieczycieli. W dłuższej perspektywie, efekty takich oszustw odczuwają również uczciwi kierowcy. Koszty wyłudzeń są bowiem wkalkulowane w wysokość składki.
