Czy litr benzyny mógłby kosztować 2 złote?

Detaliczne ceny paliw na krajowych stacjach nie osiągają już tak ekstremalnych wartości, jak w 2012 roku. Wtedy za 1 litr benzyny Pb 95 trzeba było zapłacić ponad 5,50 zł. Dzięki spadkowi notowań ropy na światowych rynkach polscy kierowcy za 1 litr benzyny bezołowiowej (95 oktanów) płacą obecnie 4,28 zł (dane serwisu e-petrol.pl z 27 kwietnia 2016 r.). Analogiczna cena oleju napędowego to 3,89 zł. Warto zdawać sobie sprawę, że większość tych cen stanowią podatki oraz opłaty. Gdyby sprzedaż paliw nie była opodatkowana, to za 1 litr benzyny Pb 95 płacilibyśmy około 1,70 zł - 1,90 zł.

Wszystkie podatki oraz opłaty stanowią około 55% - 60% ostatecznej ceny paliwa

Wielu kierowców nie zdaje sobie sprawy, jak duży jest udział wszystkich dodatkowych obciążeń w detalicznej cenie 1 litra paliwa. Dla budżetu państwa, sprzedaż paliw płynnych stanowi wyjątkowo dobre źródło dochodów fiskalnych. Można oszacować, że wszystkie podatki i opłaty stanowią około 55% - 60% ostatecznej ceny paliwa na stacji benzynowej. Według danych firmy BM REFLEX, struktura cenowa dla 1 litra benzyny Eurosuper 95 przedstawia się następująco:

• 36% - udział akcyzy
• 3% - udział opłaty paliwowej
• 19% - udział podatku VAT
• 42% - koszt zakupu paliwa w rafinerii
• 0,33% - marża detaliczna sprzedawcy

W przypadku oleju napędowego, akcyza stanowi 30% ceny detalicznej. Pozostałe składniki ceny są następujące:

• 7% - udział opłaty paliwowej
• 19% - udział podatku VAT
• 44% - koszt zakupu paliwa w rafinerii
• 0,34% - marża detaliczna sprzedawcy

Warto mieć świadomość tego, że poprzez wysoki poziom opodatkowania paliw płynnych, państwo wpływa na ceny wielu innych dóbr i usług. Przykładem może być chociażby koszt podstawowych artykułów żywnościowych (np. chleba) i biletów w komunikacji autobusowej.

Radykalna obniżka akcyzy na paliwo wydaje się mało prawdopodobna, gdyż wpływy z tego podatku są znaczące dla budżetu i wynoszą ok. 25 mld zł rocznie. Można oszacować, że wszystkie wpływy z tytułu sprzedaży paliwa (VAT + akcyza) stanowią około 15% dochodów budżetu centralnego. Dodatkowo Polska musi utrzymywać stawki podatku akcyzowego na minimalnym poziomie ustalonym przez Unię Europejską. Stawki akcyzy stosowane w naszym kraju są bliskie minimalnym wartościom, które wyznacza UE.

Polak za średnią pensję może kupić 800 litrów benzyny, a Amerykanin 6000 litrów

Wysokie podatki od paliw płynnych płacą również kierowcy w innych krajach zaliczanych do rozwiniętych gospodarczo (patrz poniższe zestawienie). Różnica polega na tym, że przeciętna płaca Niemca lub Francuza pozwala na zakup znacznie większej ilości paliwa.

Na podstawie danych OECD oraz Banku Światowego można obliczyć, że w 2014 r. Polak za swoją przeciętną pensję mógł zakupić 843 litry paliwa. Średni wynik dla 30 porównywanych krajów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wyniósł 2302 litry. Najmniej paliwa za miesięczne wynagrodzenie mogli nabyć Węgry (jedynie 693 litry). Wynik dotyczący Czech i Słowacji (odpowiednio 732 litry oraz 751 litrów) też był niższy od wartości odnotowanej w Polsce.

Trudno jednak mieć powody do zadowolenia, jeżeli uświadomimy sobie, że w 2014 r. przeciętny Niemiec za miesięczne wynagrodzenie mógł zakupić aż 2244 litry benzyny. Zbliżony wynik odnotowano m.in. we Francji oraz Belgii, Holandii i Wielkiej Brytanii. Liderami paliwowego rankingu są Amerykanie. Ze względu na bardzo niskie ceny na stacjach benzynowych w USA (0,8 dolara/litr, Polska - 1,4 dolara/litr), średnia miesięczna płaca w 2014 r. wystarczała do nabycia prawie 6000 litrów paliwa (patrz poniższa tabela).

Porównanie średnich zarobków i kosztów zakupu benzyny w 30 krajach OECD

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OECD (pensje) oraz Banku Światowego (ceny benzyny)

Informacje przedstawione w powyższym zestawieniu pochodzą z 2014 r. Od tej pory na pewno poprawiła się relacja pomiędzy ceną paliwa oraz przeciętnymi zarobkami Polaków. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że obniżki cen paliw były odczuwalne również w innych krajach. Dlatego nie można przypuszczać, że Polska obecnie wyróżnia się znacznie lepszą dostępnością cenową paliwa niż w 2014 roku.

Zobacz, jak wypada w Polska w porównaniu bezpieczeństwa dróg