W lipcu ubiegłego roku weszła w życie ustawa dotycząca działalności leczniczej, wprowadzająca nowe zasady w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia działalności cywilnej podmiotów prowadzących działalność leczniczą. W myśl jej postanowień działalność lecznicza zbliżona jest do modelu regulowanej działalności gospodarczej.
Lekarz niczym przedsiębiorca
Działalność leczniczą należy rozumieć jako „udzielanie świadczeń zdrowotnych poprzez działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia jak również inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów regulujących zasady ich wykonywania”. Podmiotami leczniczymi, uprawnionymi do prowadzenia działalności leczniczej są:
- przedsiębiorcy (lekarze) w rozumieniu przepisów ustawy we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, a więc jednoosobowej działalności gospodarczej (indywidualnej praktyki lekarskiej) czy spółki cywilnej, jawnej albo partnerskiej (grupowa praktyka lekarska)
- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej
- jednostki budżetowe, które posiadają w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
- instytuty badawcze,
- fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,
- kościoły, kościelne osoby prawne lub związki wyznaniowe w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą.
Ustawa o działalności leczniczej od 1 stycznia 2012 r. wprowadziła obowiązek zawarcia nowych ubezpieczeń dla:
- podmiotów leczniczych (ubezpieczenie OC podmiotu wykonującego działalność leczniczą oraz w przypadku podmiotu leczniczego prowadzącego szpital) - ubezpieczenia na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
- lekarzy i pielęgniarek (ubezpieczenia OC podmiotu wykonującego działalność leczniczą).
Sumy gwarancyjne OC lekarzy
Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC lekarzy wynosi:
- 75 000 euro na jedno zdarzenie i 350 000 euro na wszystkie zdarzenia, których skutki zostały objęte umową ubezpieczenia OC w odniesieniu do podmiotów leczniczych i podmiotów wykonujących praktykę zawodową lekarzy
- 30 000 euro na jedno zdarzenie i 150 000 euro na wszystkie zdarzenia, których skutki są objęte umową ubezpieczenia OC w odniesieniu do podmiotów wykonujących praktykę zawodową pielęgniarek
Minimalne sumy gwarancyjne wydają się niskie i nie zapewniają bezpieczeństwa ani pacjentowi, ani podmiotowi leczniczemu czy lekarzowi. Należy jednak podkreślić, że generalną zasadą dobierania wysokości sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniu OC jest przyjęcie kwoty adekwatnej do „maksymalnej szkody”, jaką można wyrządzić daną działalnością. „Maksymalna szkoda” to śmierć pacjenta lub ciężkie uszkodzenie ciała jednego lub wielu pacjentów.
Ryzyko wystąpienia szkód rozumiane jest jako prawdopodobieństwo wyrządzenia szkody określonej wysokości, które to zależy m. in. od dziedziny medycyny i wykonywanych czynności. Składka za ubezpieczenie OC zależy więc przede wszystkim od szeroko pojętego ryzyka wyrządzenia szkody, które będzie inne dla chirurga, inne dla lekarza rodzinnego, okulisty czy pielęgniarki. W praktyce odszkodowania za „maksymalną szkodę” sięgają często ponad 300 000 zł. Rekordowe odszkodowanie wyniosło nieco ponad 2 mln zł.