Pośrednicy ubezpieczeniowi tak dobrze zadomowili się na krajowym rynku, że wielu klientów nie wyobraża sobie zakupu polisy bez pomocy brokera lub agenta. Mimo popularności pośrednictwa w branży ubezpieczeniowej, część nabywców ubezpieczeń nie radzi sobie z odróżnieniem brokerów od agentów. Wymienione profesje funkcjonują jednak na zupełnie innych zasadach. Warto je poznać, ponieważ taka wiedza pomoże w wyborze właściwego pośrednika.
Tylko agenci specjalizują się w masowej sprzedaży ubezpieczeń
Zasady działania pośredników ubezpieczeniowych (brokerów i agentów) zostały określone przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. Regulacje zawarte w tym akcie prawnym nie dotyczą jednak dystrybucji polis o rocznej składce do 500 euro, które są uzupełnieniem do sprzedawanych produktów (np.: ubezpieczenie nowego laptopa przed kradzieżą).
Ustawa z 22 maja 2003 r. jasno oddziela obszar działania agentów i brokerów ubezpieczeniowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, broker jako osoba fizyczna lub osoba prawna wykonuje czynności brokerskie (np. doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia i zarządzanie polisami), na zlecenie klienta szukającego ochrony. Broker reprezentuje wyłącznie osobę potrzebującą polisy i nie może:
- wykonywać działalności agencyjnej i czynności agencyjnych
- pozostawać w stałym stosunku umownym z firmą ubezpieczeniową
- być członkiem zarządu albo rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń
- posiadać akcji ubezpieczyciela kupionych poza rynkiem regulowanym
W polskich realiach, wynagrodzenie brokera (tzw. kurtaż) najczęściej zostaje wypłacone przez ubezpieczyciela. Zindywidualizowane usługi brokerów wzbudzają mniejsze zainteresowanie na rozwijających się rynkach ubezpieczeniowych (np. polskim).
W naszym kraju zdecydowanie popularniejsze są oferty agentów ubezpieczeniowych. Wspomniane podmioty w ramach działalności gospodarczej i zawartej umowy agencyjnej reprezentują jednego ubezpieczyciela (agenci wyłączni) lub kilku ubezpieczycieli (multiagenci). Agenci zajmują się masową sprzedażą polis o mniejszej wartości i standardowych warunkach ochrony. Ubezpieczyciele ograniczają liczbę produktów oferowanych przez współpracujące agencje. Zwykle są to najpopularniejsze ubezpieczenia dla konsumentów (np. OC i AC, polisy turystyczne).
Możliwością negocjacji warunków dla klienta i zawierania umów o dużej wartości dysponują tylko brokerzy ubezpieczeniowi. W przeciwieństwie do agenta, broker świadczy kompleksowe usługi również po zawarciu umowy ubezpieczenia (np. wspiera klienta podczas likwidacji szkód). Kolejna różnica polega na tym, że agent jest zobowiązany do przyjmowania pisemnych wypowiedzeń umowy ubezpieczenia od klientów współpracującego ubezpieczyciela (patrz art. 30 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej).
Zarówno agent, jak i broker musi znaleźć się w rejestrze KNF-u
Warto wiedzieć, że agenci ubezpieczeniowi zawierają umowy i pobierają składki na podstawie pisemnego pełnomocnictwa od ubezpieczyciela. Taki dokument określa zasady dystrybucji polis oferowanych przez dane towarzystwo i obowiązki agenta. Informacje o pełnomocnictwach agenta powinny być ogólnie dostępne dla klientów.
Zobacz, jakie pełnomocnictwa od ubezpieczycieli posiada multiagencja Ubea >
Zarówno agenci, jak i brokerzy przed rozpoczęciem działalności muszą uzyskać wpis do specjalnego rejestru, który prowadzi KNF. Wymagania dotyczące działalności agencyjnej są nieco mniej restrykcyjne. Agenci powinni zdać egzamin przeprowadzony przez współpracujący zakład ubezpieczeń. Zasady tego egzaminu zostały uregulowane przez rozporządzenie Ministra Finansów z 14 października 2014 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 1485).
Trzeba również nadmienić, że agent musi spełniać wymagania dotyczące wykształcenia (minimum średnie) oraz niekaralności. Taka osoba nie może równocześnie wykonywać czynności brokerskich.
Podstawą wpisu do rejestru brokerów i wydania zezwolenia na działalność brokerską, jest pozytywny wynik egzaminu organizowanego przez KNF. W niektórych przypadkach można uzyskać zwolnienie ze wspomnianego egzaminu. Komisja Nadzoru Finansowego od sierpnia 2014 r. nie sprawdza wiedzy kandydatów, którzy mają stosowne doświadczenie w branży ubezpieczeniowej lub ukończyli odpowiednie studia.
Wykupienie ubezpieczenia to kolejny wymóg dla pośrednika
Odpowiedzialność w stosunku do klienta jest nieodłącznym elementem działalności pośredników ubezpieczeniowych. Dlatego brokerzy i agenci muszą wykupować specjalną polisę OC. Rozporządzenia Ministra Finansów z 12 lutego 2015 roku precyzują zasady takiego ubezpieczenia branżowego. Polisy OC nie muszą opłacać agenci działający na rzecz jednego ubezpieczyciela z działu pierwszego (ubezpieczenia na życie) lub drugiego (pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe). W takim przypadku, odpowiedzialność za działania wyłącznego agenta ponosi zakład ubezpieczeń.
Obowiązkowe ubezpieczenie OC dla agentów i brokerów ma sumę wynoszącą przynajmniej 1 250 618 euro/rok w odniesieniu do jednej szkody. Analogiczna suma gwarancyjna dla wszystkich szkód to 1 875 927 euro rocznie. Ubezpieczenie dla pośrednika trzeba wykupić najpóźniej w dniu złożenia wniosku o zezwolenie na działalność brokerską (brokerzy) lub zawarcia umowy z drugim zakładem ubezpieczeń należącym do tego samego działu (agenci).
W Polsce obecnie działa około 35 000 agentów i brokerów …
Po zaprezentowaniu prawnych zasad działalności pośredników,warto przyjrzeć się statystykom z rynku ubezpieczeń, które dotyczą krajowych brokerów i agentów. Komisja Nadzoru Finansowego jeszcze nie udostępnia danych z całego 2015 roku. Wcześniejsze informacje KNF-u wskazują, że pod koniec 2014 roku na krajowym rynku działało 33 685 agentów. Multiagenci stanowili 47% wszystkich podmiotów wykonujących działalność agencyjną. Do grupy agentów zaliczały się też banki (313) oraz SKOK-i (53).
Dane KNF-u wskazują, że profesja brokera ubezpieczeniowego nadal jest stosunkowo rzadka. Pod koniec 2014 r. w Polsce było zarejestrowanych 1191 brokerów ubezpieczeniowych. Ich liczba będzie się zwiększać ze względu na ułatwienia w dostępie do zawodu, które zostały wprowadzone w 2014 r.